O Syberii i Sybirakach

 „ Sybir  ,  Ziemia  cierpień”,  to szczególna  pozycja ,  której  autorem  jest  Sybirak,  Tadeusz  Chwiedź,   a  wydawcą   Związek  Sybiraków , Oddział  w  Białymstoku,  stanowiącej ,  jak   podkreśla  autor,  opracowanie  historyczne  z  perspektywy  zesłańca.                                                                                    W  nininiejszym  opracowaniu  –  pisze  na  wstępie – chcemy  przywrócić  pamięć wielowiekowej  walki  i  cierpienia nas,  Polaków,  za  Wolną  i  Niepodległą.  Ginęliśmy  w  walkach i  doznawaliśmy  niewyobrażalnych  represji  od  naszych  agresorów ,  zabójców ( katów ).  Bezgraniczne  umiłowanie  Ojczyzny , determinacja  zesłańców  w  dążeniu  do niepodległości powinny  być   wzorem  do  naśladowania  , dla  młodych,  którym  to  przedstawione  w  wielkim  skrócie  opracowanie  dedykujemy ”.    Wzorem  autora  , zachęcam  więc , zwłaszcza  młodzież, do  sięgnięcia  po  to  swoiste  ,  dobrze  udokumentowane  studium,  z którego  wyłania  się  przerażający obraz  tamtych  czasów  i  losów  ludzi ,  w  których  przyszło  im  żyć.                                                                                                                                        Autor  tego  opracowania,  Tadeusz  Chwiedz  urodził  się  18.02.1935  roku w  Białymstoku. W  1940 r  wraz  z  mamą  i  siostrą został  wywieziony  do  Kazachstanu,  gdzie  na  zesłaniu  przebywał  do  kwietnia  1946  r. Jest  absolwentem  Wyższej  Szkoły  Inżynierskiej  w  Białymstoku. W  latach  2006 – 2015,  był  Prezesem  Zarządu  Głównego  Związku  Sybiraków  , a  od  30.05.1998 r  nieprzerwanie  pełni  funkcję  Prezesa  Zarządu  Oddziału Wojewódzkiego  Związku  Sybiraków  w  Białymstoku.

Związek  Sybiraków Oddział  w  Białymstoku. Białystok  2020 r 

AG.

    „ Przeżyłem  sowieckie  łagry .Wspomnienia ” Józefa  Hermanowicza , to  książka  szczególna, jest bowiem  jedną  z  pierwszych  publikacji ,dotyczącej  tematyki  łagrów napisanej  przez  białoruskiego  katolickiego  księdza.                                                                                                                                                                                       Prezentowane  wydanie  jest wznowieniem  „ Wspomnień ” z 1966 roku,  którego  edycja  polska  została  przygotowana  w  Londynie.                                                                                                                                                    To  co  wyróżnia  , te  wspomnienia  to  bez  wątpienia  szczególne  podejście  do  tematyki  łagrów  i  prześladowań.   Podejście  kapłana,  który  o  bezprawiu, poniżeniu czy deptaniu  ludzkiej  godności potrafi  pisać bez  nienawiści , a  nawet z  dozą  ironii i  humoru.  Tłumacząc  ludzi , podkreśla,  że  nie  mieli  oni szansy  poznania  Boga , dobra  czy przyjaźni.  Winą  za  całe  zło obarcza  system  bolszewicki  ,  który  doprowadził  do  degradacji   czyniąc  z  nich złoczyńców  i  zbrodniarzy.
    Józef  Hermanowicz [ 1890 – 1978 ] , był  z  pochodzenia  Białorusinem , księdzem  katolickim ,  który  początkowo  drukował  pod  pseudonimem  Winczuk  Odważny,  a  jego  teksty  cieszyły  się powszechną  sympatią  zarówno  czytelników  jak  i  krytyki.W  1948 znalazł  się  w  rękach  NKWD został   skazany  na  25  lat  lagrów. Zwolniony  w  1954  roku.  W 1955 przyjechał  do  Polski. Po  kilku  latach  wyjechał  na  Zachód . Zmarł  w  Londynie .
    Przekład: Jan Józefowicz
    Wydawnictwo  Księży Marianów  MIC Warszawa 1990, Wydanie II warszawa 2012.  Str.  378                                      AG.

     „ SYBERIA . Czterysta  lat diaspory  polskiej ”, to  książka  będąca  wynikiem  wieloletnich  zainteresowań autora problematyką  zesłań,  a  także  wynikiem  szeregu   podróży badawczych,  między innymi na  Kamczatkę, Sachalin  czy  do  Kazachstanu .  Stanowi ona , nie  tylko  podsumowanie  dotychczasowych  studiów ,  ale otwiera  szerokie  pole  do  nowych  badań ,  kiedy  to  z  czasem  możliwy  będzie  szerszy  dostęp  do   źródeł .  Zwraca  także uwagę  na  nasza związki  z  Syberią  , nie tylko w aspekcie martyrologicznym.  Są w antologii teksty obrazujące drogę na zesłanie, opisy kraju i ludzi, stosunki społeczno-polityczne właściwe dla Syberii, są spotkania z Polakami, informacje o ich wkładzie w badania naukowe-etnograficzne i przyrodnicze, relacje z powstania nadbajkalskiego i walk V Dywizji Syberyjskiej oraz wiele innych spraw dotyczących Polaków.
     Jest  to ,  jak  podkreśla  wielu  recenzentów ,  książka  znakomita , w  której  Antoni  Kuczyński  , podkreślając  martyrologię karnych  zsyłek , kieruje  uwagę  na kulturoznawczą i  cywilizacyjną  rolę  polskich zesłańców  na  Syberię.

     Dolnośląski  Oddział  Stowarzyszenia „ Wspólnota  Polska ” – Biblioteka  Wschodnia
     Wrocław 1995. Str. 435

     AG. 

     Historia  GUŁAGU, to  historia  sieci  obozów  pracy  rozrzuconych  po całym  obszarze  Związku  Sowieckiego,  od  wysp  na  Morzu  Białym  po  brzegi  Morza  Czarnego ; od  kręgu  arktycznego po równiny  Azji  Centralnej ; od  Murmańska  po  Workutę i Kazachstan, od  centrum  Moskwy  po  przedmieścia  Leningradu.  Słowo  „ GUŁAG ” jest  akronimem  nazwy: Gławnoje   Uprawlenije Łagierej – Główny  Zarząd  Obozów .  W  miarę  upływu  czasu  mianem  tym  zaczęto  określać  nie  tylko  samą  instytucję  ,  ale  cały  system  pracy  niewolniczej  i  wszystkie  jego  formy ,  od  obozów  pracy  po  obozy  dla  dzieci  i  przejściowe.       Co  więcej  ,  określenie  „ Gułag ” utożsamiano  także z  samym  systemem  represji  – zespołem  procedur  określanych  przez  więźniów  mianem  „ maszynki  do  mięsa ”. Składały  się  na niego  aresztowania , przesłuchania  , procesy  , transporty w  nieogrzewanych  wagonach  bydlęcych, przymusowa  praca  , lata  wygnania , a pilogiem  bywała  często  przedwczesna  i  niepotrzebna  śmierć.
Gułag – był  więc  nieludzkim systemem  represji, który stał się piekłem ofiar czystek oraz przeciwników i ludzi niewygodnych dla komunistycznej władzy.
     Anne Applebaum otwiera przed czytelnikami wszystkie, najbardziej nawet ukryte obszary funkcjonowania Gułagu i życia jego katów i ofiar. Opowiada o brawurowych ucieczkach i buntach oraz o niewyobrażalnych karach, jakie spotkały ich uczestników. Oprowadza po świecie, który nigdy nie powinien istnieć, a stał się nieludzkim domem dla niemal 30 milionów ludzi.
Z  angielskiego  przełożył   Jakub  Urbański.
Wydawca: Świat  Książki  Warszawa  2005 r.  stron  624
AG.