anatol

Rok 1939 . Od beztroski do tragedii.

przez

    „ Rok 1939 – Od beztroski do tragedii ”,  to swoiste  studium  ,  w  którym  ,  autorzy  Jan i  Małgorzata  Żarynowie,  próbują  odpowiedzieć,  a  w  zasadzie  zmuszają  czytelnika do stawiania  sobie  pytania – jak  mogło  do  tego  dojść  ? Jak  to  się  stało ,  że  Polska  w  1939  roku dynamicznie  się  rozwijająca,  mająca  na  wielu  polach  sukcesy :  gospodarczym, sportowym  czy  kulturalnym,  znalazła  się w tak  tragicznym  położeniu?  Kolejne  fakty ,  które  autorzy  odkrywają  pozwalają  czytelnikowi  na   ocenę  ówczesnej  sytuacji ,  niemal  dzień po dniu ,  miesiąc  po  miesiącu.                                                                                                           Niewątpliwym  atutem  książki  są  też oryginalne  fotografie  , przedstawiające  wyjątkową  atmosferę  tamtego  tragicznego dla  Polski  roku.  Roku , kiedy to , jak  pisze  we  wstępie  do  książki , Leszek  Sosnowski ,  beztroska  zdominowała  rozsądek , a spokój tłumił  rozum.  
   Ale  „ Rok 1939 ”,  to  nie  tylko  kalendarium   tła   tamtych  wydarzeń,  to  także  przestroga,  aby  nie  manipulować   takimi  wartościami  jak patriotyzm, suwerenność, odwaga  czy poświęcenie.  Ku  przestrodze zatem   i  dla  pogłębienia swojej  historycznej  wiedzy –  spójrzmy  w  głąb  roku  1939 . Do  czego  z  pełnym  przekonaniem  zachęcam.                                                                                                                                                        Biały  Kruk .  Kraków  2019 . Stron 310.                                                                                                                       AG.

Nieznane rozmowy Józefa Piłsudskiego

przez

    O  Józefie  Piłsudskim ,  piało  się  i  pisze  sporo , rzadko  jednak ,  poza  znanymi  powiedzeniami  Marszałka oddaje  mu  się  głos.  W  tej  książce  jest inaczej . Tutaj Marszałek  Piłsudski  przemawia  wprost . A  jego  słowa  pochodzą  z  trzech  źródeł.   Pierwszym  są  „ Rozmowy  z  Piłsudskim ”, legionisty, publicysty i dyplomaty  Władysława  Baranowskiego , które  ukazały  się  pod  koniec  1938 roku.  Wybitny  znawca  życia i dzieła  Józefa  Piłsudskiego , Bohdan Urbanowski  napisał o pracy  Baranowskiego  ” Jest to uczciwe  świadectwo człowieka , który  pomimo  fascynacji Marszałkiem zachował  niezależność  spojrzenia  oraz  inteligencję  „.   
    Drugim  źródłem  są  rozmowy z  początku  lat 1930 , które  wybitny  przedwojenny  pisarz  Artur Śliwiński , na prośbę  samego  Marszałka  , w  formie  wywiadów  z Piłsudskim opublikował w niskonakładowym  periodyku  „ Niepodległość ”.
    Trzecim   źródłem  jest  „ Ilustrowany  Kurier  Codzienny ”, który  opublikował  ważne opinie  Marszałka , na  temat  przewrotu  majowego . Książka  jest uzupełnieniem  wiedzy na temat  Józefa  Piłsudskiego, prostuje wiele obiegowych opinii na  jego  temat –świetnie  się  ją  czyta.                                                                                        Redakcja , grafika i dobór zdjęć – Leszek  Sosnowski.
     Biały  Kruk , Kraków 2018, str. 208
     AG.

 

Ocalić od zapomnienia – Wspomnienia Sybiraków

przez

    „ Ocalić od  zapomnienia  – Wspomnienia Sybiraków ”,  to  kilkanaście  wspomnień  Sybiraków  Kołobrzegu  ,  których   wyboru   dokonał  Bronisław  Zgoła  , a opracował Sebastian Ligierski. I  chociaż  w  wielu  przypadkach opis  wydarzeń  zaciera  się  w  pamięci  minionych  lat  ,  to  i  tak  wyłania  się  z  nich  koszmar  warunków  życia  i  katorżniczej pracy. A  przedstawione  tu wydarzenia  są  świadectwem  bestialstwa  i  deptania  godności ,  setek  tysięcy  Polaków.
      W  tomiku  tym  znajdziemy  także informacje  o  Związku  Sybiraków  ,  oraz  powstaniu  i  działalności  Koła  Terenowego  Związku  w  Kołobrzegu, inicjatorem  powstania  którego  był Bronisław  Zgoda (1918- 2008 ),  harcerz , pedagog i  działacz  społeczny.

Instytut Pamięci Narodowej Oddział  w  Szczecinie,  Muzeum  Oręża Polskiego Kołobrzeg -2010, str. 72     

AG

Przeżyłem sowieckie łagry. Wspomnienia. Chiny – Sybir – Moskwa

przez

    „ Przeżyłem  sowieckie  łagry .Wspomnienia ” Józefa  Hermanowicza , to  książka  szczególna, jest bowiem  jedną  z  pierwszych  publikacji ,dotyczącej  tematyki  łagrów napisanej  przez  białoruskiego  katolickiego  księdza.                                                                                                                                                                                       Prezentowane  wydanie  jest wznowieniem  „ Wspomnień ” z 1966 roku,  którego  edycja  polska  została  przygotowana  w  Londynie.                                                                                                                                                    To  co  wyróżnia  , te  wspomnienia  to  bez  wątpienia  szczególne  podejście  do  tematyki  łagrów  i  prześladowań.   Podejście  kapłana,  który  o  bezprawiu, poniżeniu czy deptaniu  ludzkiej  godności potrafi  pisać bez  nienawiści , a  nawet z  dozą  ironii i  humoru.  Tłumacząc  ludzi , podkreśla,  że  nie  mieli  oni szansy  poznania  Boga , dobra  czy przyjaźni.  Winą  za  całe  zło obarcza  system  bolszewicki  ,  który  doprowadził  do  degradacji   czyniąc  z  nich złoczyńców  i  zbrodniarzy.
    Józef  Hermanowicz [ 1890 – 1978 ] , był  z  pochodzenia  Białorusinem , księdzem  katolickim ,  który  początkowo  drukował  pod  pseudonimem  Winczuk  Odważny,  a  jego  teksty  cieszyły  się powszechną  sympatią  zarówno  czytelników  jak  i  krytyki.W  1948 znalazł  się  w  rękach  NKWD został   skazany  na  25  lat  lagrów. Zwolniony  w  1954  roku.  W 1955 przyjechał  do  Polski. Po  kilku  latach  wyjechał  na  Zachód . Zmarł  w  Londynie .
    Przekład: Jan Józefowicz
    Wydawnictwo  Księży Marianów  MIC Warszawa 1990, Wydanie II warszawa 2012.  Str.  378                                      AG.

   

SYBERIA, Czterysta lat polskiej diaspory

przez

     „ SYBERIA . Czterysta  lat diaspory  polskiej ”, to  książka  będąca  wynikiem  wieloletnich  zainteresowań autora problematyką  zesłań,  a  także  wynikiem  szeregu   podróży badawczych,  między innymi na  Kamczatkę, Sachalin  czy  do  Kazachstanu .  Stanowi ona , nie  tylko  podsumowanie  dotychczasowych  studiów ,  ale otwiera  szerokie  pole  do  nowych  badań ,  kiedy  to  z  czasem  możliwy  będzie  szerszy  dostęp  do   źródeł .  Zwraca  także uwagę  na  nasza związki  z  Syberią  , nie tylko w aspekcie martyrologicznym.  Są w antologii teksty obrazujące drogę na zesłanie, opisy kraju i ludzi, stosunki społeczno-polityczne właściwe dla Syberii, są spotkania z Polakami, informacje o ich wkładzie w badania naukowe-etnograficzne i przyrodnicze, relacje z powstania nadbajkalskiego i walk V Dywizji Syberyjskiej oraz wiele innych spraw dotyczących Polaków.
     Jest  to ,  jak  podkreśla  wielu  recenzentów ,  książka  znakomita , w  której  Antoni  Kuczyński  , podkreślając  martyrologię karnych  zsyłek , kieruje  uwagę  na kulturoznawczą i  cywilizacyjną  rolę  polskich zesłańców  na  Syberię.

     Dolnośląski  Oddział  Stowarzyszenia „ Wspólnota  Polska ” – Biblioteka  Wschodnia
     Wrocław 1995. Str. 435

     AG. 

” Uratować pamięć”

przez

 „ Uratować  pamięć  ”,   „Wspomnienia  repatriantów  z  Kresów  Wschodnich ”  to  trzecie  wydanie  tomiku   wspomnień ,   zesłańców   do  Kazachstanu.  Wznowienie  było  upamiętnieniem  70- tej  rocznicy  napaści  Związku  Sowieckiego  na  naszą  Ojczyznę . Tomik  zawiera  osiem  opowiadań,  w  których  autorzy  ,   wspominają  najpierw  swój  dom  rodzinny ,  by  później  opisać  piekło  zesłania.  Szczególny  charakter  tej   publikacji  polega   na  tym,  że w  jej  powstaniu  aktywny  udział  brała  młodzież.  Młodzież    z  Zespołu  Szkół  Niepublicznych  „ Czaplówka ” inspirowana  przez  jej  dyrektora   dra  Zygmunta  Czaplę .,  który  jest  także    redaktorem  wydania.

Wydawca : Zespół  Szkół  Niepublicznych  „ Czaplówka ” w  Koszalinie

Rok  wydania . Koszalin  2009.  Str. 77

” Zostanie po mnie”

przez

„ZOSTANIE PO MNIE …”  czyli   „ Wspomnienia  z  „  nieludzkich    czasów ”,  to  jak  podkreśla  sama  autorka  ,  pragnienie  przekazania  własnych  przeżyć  oraz  doznań  swojej  rodziny  i  wielu  Polaków ,  którzy  wraz  z  nią  doświadczyli    niewyobrażalnych  cierpień  na nieludzkiej  ziemi.
     Jest  to  historia  ludzi wywiezionych  do  obozu – łagru  sowieckiego  pod  Koło  Podbiegunowe ,  ich  życie,  codzienne  zmagania    w  tamtych  ekstremalnie  trudnych  warunkach  surowej  natury  i powrót  , do  kraju,   choć  nie  na  ojcowiznę  ,  by  rozpocząć  kolejny  etap  swojego  życia .  Jakże  różny  od  tego  ,  który  był  ich  udziałem  przez  ostanie  lata  na  zesłaniu.
     Ta  opowieść  ,  nie  jest  , jak  zapewnia   sama   autorka , a  lektura  jej  kart to  potwierdza,  historią  do  poduszki,   ale   opisem  autentycznych  przeżyć  związanych  z  historią  przetrwania  na  nieludzkiej  ziemi , kiedy  to  budząc  się o  brzasku  ze  snu ,  prosiło  się  Boga  by  pomógł przeżyć  dzień , a zasypiając  dziękowało  się  ,  że  to  się  udało.  I  tak  od  świtu  do  świtu,  przez  ponad   dwa  tysiące  dni  i  nocy… . 
     Halina  Lampert  z  domu  Dołbniak  jest także , autorką   wielu  wspomnień ,  nie  tylko  z  życia na  zesłaniu . Kresowianka , urodzona  w 1929  roku , zesłana  do łagru „ Dwingułag ” .  Za  swoją  wieloletnią  działalność,     odznaczona  Krzyżem  Kawalerskim Orderu  Odrodzenia  Polski,  oraz  licznymi medalami  państwowymi  i  resortowymi. Honorowy obywatel  miasta  Drawska Pomorskiego.
     Historię  swojego  życia, mogę  podsumować   tymi  słowami , napisała,  na  zakończenie  tej opowieści:
„ … A  więc już  teraz  koniec  się  zbliża
Po  tak  okrutnej  przebytej  męce
Pozwól mi  Chryste  przyjść  do Twego  krzyża 
By  ucałować  Twe  nogi  i  ręce  ”.

Drawsko  Pomorskie , Rok 2006 str 95
AG.

Alfabet Suworowa

przez

„ Alfabet  Suworowa ” , oraz „ Od  Stalina  do  Putina ” wywiad  Piotra  Zychowicza  z  autorem, to  pierwsza  książka  Wiktora  Suworowa  napisana  dla  polskich  czytelników.

    Słynny były  oficer  GRU ze  swadą  wrodzonego  gawędziarza i  znawcy  tematu przedstawia  kilkadziesiąt  postaci,  które  wywarły  wielki  wpływ  na  dzieje  Rosji  , Europy  i  świata.  Znaleźli  się  w  tym  zbiorze  Stalin, Hitler , Katarzyna  II, Rasputin, Napoleon, Regan, Beria  oraz  Iwan  Groźny ,  ale  także   Piłsudski , Jaruzelski  , Dzierżyński i  Ryszard  Kukliński.                                                                                                                                            Znajdziemy  tutaj  także  wywiad  rzekę  z  Wiktorem  Suworowem , przeprowadzony  przez  Piotra  Zychowicza , enfant   terrible polskiej  publicystyki  historycznej,  autora  wielu  bestselerów  jak  choćby  „ Pakt  Ribbentrop – Beck ”.
    Suworow  w  wyjątkowo  szczerej  rozmowie wyjaśnia , dlaczego  zdradził  Związek  Radziecki i przeszedł na  stronę  Zachodu. Rozwija  swoje  znane już  śmiałe  tezy  historyczne  – na  czele  z  twierdzeniem ,  że  Hitler  w 1941  roku  uprzedził  atak  Stalina – oraz  ujawnia  wiele nieznznych faktów  z  własnego  barwnego  życiorysu.
Wydawca: Dom  Wydawniczy  „ REBIS ” Poznzń 2014 .Str. 324

AG.

Gułag

przez

     Historia  GUŁAGU, to  historia  sieci  obozów  pracy  rozrzuconych  po całym  obszarze  Związku  Sowieckiego,  od  wysp  na  Morzu  Białym  po  brzegi  Morza  Czarnego ; od  kręgu  arktycznego po równiny  Azji  Centralnej ; od  Murmańska  po  Workutę i Kazachstan, od  centrum  Moskwy  po  przedmieścia  Leningradu.  Słowo  „ GUŁAG ” jest  akronimem  nazwy: Gławnoje   Uprawlenije Łagierej – Główny  Zarząd  Obozów .  W  miarę  upływu  czasu  mianem  tym  zaczęto  określać  nie  tylko  samą  instytucję  ,  ale  cały  system  pracy  niewolniczej  i  wszystkie  jego  formy ,  od  obozów  pracy  po  obozy  dla  dzieci  i  przejściowe.       Co  więcej  ,  określenie  „ Gułag ” utożsamiano  także z  samym  systemem  represji  – zespołem  procedur  określanych  przez  więźniów  mianem  „ maszynki  do  mięsa ”. Składały  się  na niego  aresztowania , przesłuchania  , procesy  , transporty w  nieogrzewanych  wagonach  bydlęcych, przymusowa  praca  , lata  wygnania , a pilogiem  bywała  często  przedwczesna  i  niepotrzebna  śmierć.
Gułag – był  więc  nieludzkim systemem  represji, który stał się piekłem ofiar czystek oraz przeciwników i ludzi niewygodnych dla komunistycznej władzy.
     Anne Applebaum otwiera przed czytelnikami wszystkie, najbardziej nawet ukryte obszary funkcjonowania Gułagu i życia jego katów i ofiar. Opowiada o brawurowych ucieczkach i buntach oraz o niewyobrażalnych karach, jakie spotkały ich uczestników. Oprowadza po świecie, który nigdy nie powinien istnieć, a stał się nieludzkim domem dla niemal 30 milionów ludzi.
Z  angielskiego  przełożył   Jakub  Urbański.
Wydawca: Świat  Książki  Warszawa  2005 r.  stron  624
AG.

Gorzki smak mleka

przez

     Książka  „ Gorzki smak  mleka  – czyli  nigdy  więcej   ”  to  bardzo  osobisty  zbiór  wspomnień z 5-cio letniego pobytu na  „ nieludzkiej  ziemi ” . Naturalistyczny i szczegółowy opis  rzeczywistości  w  jakiej  przyszło  żyć małej  dziewczynce  . Warto  sięgnąć  po  tę  książkę  i  odbyć  podróż  w  przeszłość mając  za  przewodnika  wyobraźnię  autorki .Śledzić  jej  przygody i  zmagania  z  wszechogarniającym  złem  ,  tak  jak  w  klasycznych  bajkach  , pamiętając  tylko ,  że  to  nie  była  niestety  bajka.
     Danuta  Sieńkowska- Haffke  urodziła  się  w   Łomży, skąd  w  1938  roku  przeprowadziła  się  na  Wileńszczyznę.  Po  aresztowaniu  i  zamordowaniu  ojca  w  1941, wraz  z  matką  i  czworgiem  rodzeństwa  wywieziona  została  do  Ałtajskiego  Kraju,  gdzie  przebywała  do 1946 roku. Po  powrocie  zamieszkała  na  Śląsku  a  od  1950  roku  w  Koszalinie. Obecnie  mieszka  w  Berlinie.
     Jest  autorką  wieku  wierszy  i  bajek  dla  dzieci , które  publikuje  na  łamach  prasy  polskojęzycznej  w  Niemczech i wydawnictwach  okolicznościowych. Należy  do  Związku  Sybiraków.

Wydawnictwo: ” Alfa Press ”  Koszalin, Rok 2009 , str 260

AG